Anemi, kandaki kırmızı kan hücrelerinin eksikliğini yahut hemoglobin düzeyindeki düşüşü tabir eder. Anemi, kandaki demir eksikliğinin bir sonucu olarak ortaya çıktığında buna demir eksikliği anemisi denir.
Demir eksikliği anemisi, en sık görülen anemi tipidir. Dbuyruk emiliminde azalmaya yol açan olan bir sıhhat sorunu olanlarda, sindirim sisteminde kan kaybı olanlarda ve jinekolojik kaynaklı kan kaybı olan bayanlarda yaygındır.
Demir eksikliği anemisi yetersiz kırmızı kan hücreleri ve hemoglobin üretimi ile irtibatlıdır. Buna hamilelik, yetersiz demir alımı, kanama (ağır adet devirleri yahut sindirim kanaması), sindirim sisteminde demirin uygun biçimde emilmesini engelleyen kronik bir bağırsak yahut otoimmün hastalıklar, romatizmal durumlar, kemik iliği hastalıkları, böbrek hastalıkları, kanser, karaciğer hastalıkları, hiporitoidizm ve AIDS üzere birçok farklı durum neden olabilir.
DEMİR EKSİKLİĞİNİ GÖSTEREN 12 İŞARET
Bilhassa anemi hafifse, demir eksikliği belirtilerini tespit etmek epey zordur. Lakin demir eksikliğini erken fark edebilmenizi sağlayacak kimi özel işaretler vardır.
İşte demir eksliğini gösteren 12 işaret.
1. Olağandan Daha Soluk Cilt
Olağandan daha soluk cilt, düşük demir düzeylerinin yaygın bir işaretidir. Ekseriyetle hekimlerin demir eksikliği belirtisi olarak aradığı birinci şeylerden biridir. Kırmızı kan hücrelerinde bulunan hemoglobin kana kırmızı rengini verir. Lakin anemi olduğunuzda, hemoglobin düzeyi daha düşüktür. Sonuç olarak kan daha az kırmızıdır.
Demir eksikliğinde cilt renginin yahut sıcaklığının bir kısmını kaybedebilir. Fakat tekrar de, bu işaret ekseriyetle bir kişinin demir eksikliği yaşadığı sonucuna varmak için tek başına kâfi değildir. Anemi ile alakalı solgunluğa ayrıyeten alt göz kapaklarının iç kısmındaki soluk renk eşlik eder. Teşhisi güçlendirmek için bu küçük testi yapın:
Aynada kendinize bakarken göz kapağınızı aşağı çekin. İç katman parlak kırmızı ise sorun yok. Öte yandan, pembe yahut çok açık sarı ise, demir eksikliği çekiyor olabilirsiniz. Daha koyu ciltli bireylerde göz kapağı demir eksikiğinin fark edildiği tek bölge olabilir.
Solgunluk bedenin her yerinde görünebileceği üzere bir bölgeyle sonlu da olabilir. Yalnızca yüz, diş etleri, dudak içi yahut tırnaklar solgunlaşabilir.
2. Baş Ağrısı
Demir eksikliği bilhassa adet gören bayanlarda baş ağrısına neden olabilir. Araştırmalar, burada birkaç faktörün rol oynaıdğını gösteriyor. Temel olarak dopamin ve östrojen düzeyleri ile ilgili bir sorun yaşanır. Sık ve tekrarlayan baş ağrıları demir eksikliğinin bir belirtisi olabilir. Ayrıyeten çoklukla yorgun gözlere sahip olmakla ilişkilendirilirler.
3. Kuru ve Hasarlı Cilt ve Saç
Demir eksikliği cildi ve saçı kuru ve hasarlı hale getirebilir. Kandaki hemoglobin düzeyi düşükse, hücrelere kâfi oksijen sağlanamaz. Cilt ve saç oksijensiz kalır, kurur ve zayıflar. Demir eksikliği bu nedenle saç dökülmesine de yol açabilir. Günlük yıkama ve tarama sırasında birtakım saçların dökülmesi büsbütün olağandır. Fakat büyük ölçülerde saç kümeleri kaybediyorsanız, bunun nedeni demir eksikliği olabilir.
4. Kırılgan Tırnaklar
Kırılgan yahut kaşık halindeki tırnaklar, demir eksikliğinin biraz daha az görülen bir belirtisidir. Bu duruma koilonychia (koilonişya) denir. Kolay kolay ufalanan ve çatlayan kırılgan tırnaklarla karakterizedir. Tırnaklar ayrıyeten kaşık formunu alır, tırnağın ortası içe çöker ve kenarları kıvrılarak yuvarlak, kaşık gibisi bir görünüm alır. Fakat bu az görülen bir durumdur.
Bu bozukluk, demir eksikliği olan bireylerin yalnızca yüzde 5’inde görülür lakin ekseriyetle önemli olaylarda ortaya çıkar. Kırılgan yahut kaşık biçimindeki tırnaklar bu nedenle epey şiddetli bir demir eksikliği anemisine işaret eder.
5. Garip İstekler
Garip yiyecekleri yahut yiyecek olmayan hususları yeme dürtüsüne pika denir. Pika hastalığına sahip olan bireyler çoklukla kil, toprak, kir, tebeşir yahut kağıt yemek için can atarlar. Bu, bir demir eksikliği belirtisi olabilir. Araştırmalara nazaran, bu his hamilelik sırasında çok daha fazla ortaya çıkar.
6. Depresyon ve Anksiyete
Demir eksikliği anemisi erişkinlerde depresyon ile de alakalı olabilir. Demir eksikliği olan gebeler de depresyon için daha yüksek risk altındadır.
7. Olağandışı Yorgunluk
Çok yorgun hissetmek, demir eksikliği anemisinin en yaygın belirtilerinden biridir. Bu yorgunluk, bedeniniz hemoglobini yapmak için muhtaçlık duyduğu demire sahip olmadığında ortaya çıkar. Daha az hemoglobin, daha az oksijen demektir. Dokular ve kaslar daha güçsüz kalır. Kalp de oksijenden varlıklı kanı bedene taşımak için daha çok çalışmak zorundadır. Sonuç olarak, daha az güce sahip olan bir beden, olağandışı bir yorgunluk hisseder.
Lakin, tek başına bu belirtiye dayanarak demir eksikliğini teşhis etmek zordur. Yorgunluk yahut uykusuzluk çoklukla çağdaş ve faal bir ömrün kesimi olarak kabul edilir. Bu nedenle yorgunluk ekseriyetle olağan olarak kabul edilir ve geçeceği düşünülür. Lakin, demir eksikliğine bağlı yorgunluk öbür güçsüzlüklerle el ele gidebilir. Sizi sinirlendirebilir, migren ataklarına neden olabilir yahut konsantrasyon zahmeti çektirebilir. Bu durumların birebir anda yaşanması çoklukla demir eksikliğine işaret eder.
8. Nefes Darlığı
Hemoglobin, kırmızı kan hücrelerinizin bedenimizde oksijen taşımasını sağlar. Demir eksikliğinde hemoglobin seviyesi düşük olduğunda oksijen seviyesi de düşüktür. Bu, kaslarınızın yürüyüş dahil olağan aktiviteleri gerçekleştirmek için kâfi oksijen alamadığı manasına gelir. Beden daha fazla oksijen almaya çalışırken nefes alma suratı artar. Bu nedenle nefes darlığı, anemisi olan bireylerde sık görülen bir durumdur. Nefes darlığı çekiyorsanız ve merdiven çıkmakta yahut yürümekte sorun yaşamaya başladıysanız demir eksikliği kelam konusu olabilir.
9. Kalp Çarpıntısı
Demir eksikliği anemisinin bir öteki belirtisi de kalp çarpıntısıdır. Demir eksikliğinde, düşük hemoglobin düzeyleri kalbi oksijen taşımak için daha fazla çalışmaya zorlar. Bu, sistemsiz kalp atışlarına yahut kalbinizin olağandışı derecede süratli attığı hissine yol açabilir. Bu nedenle demir eksikliği kalbinizi etkileyen hastalıkları da kötüleştirebilir.
10. Huzursuz Bacaklar
Demir eksikliği huzursuz bacak sendromunda da rol oynar. Bu durum bacaklar istirahat halindeyken güçlü bir formda hareket etme dürtüsüne neden olur. Ayrıyeten ayaklarda ve bacaklarda beğenilen olmayan kaşıntı hissine neden olabilir. Bu bozukluk çoklukla geceleri çok görülür, bu da uyumakta zorluğa neden olur. Huzursuz bacak sendromunun nedenleri şimdi tam olarak anlaşılamamıştır. Lakin demir eksikliği anemisi olan şahısların bu sendromu yaşama riski 6 kat daha fazladır.
11. Soğuk Eller ve Ayaklar
Demir eksikliği, ellere ve ayaklara oksijen gelmesinin azalmasına neden olur. Kimi beşerler soğuğu daha kolay hissedebilir yahut daima olarak soğuk el ve ayaklara sahip olabilir.
12. Daha Sık Enfeksiyonlar
Demir, bağışıklık sisteminin düzgün çalışması için gerekli olduğundan, demir eksikliği enfeksiyon riskini artırabilir.
DEMİR AÇISINDAN GÜÇLÜ BESİNLER
Demir eksikliğinizin diyetinizdeki demir yetersizliğinden kaynaklanıyorsa demir açısından güçlü yiyecekler yiyerek sorunu çözebilirsiniz.
Demirin iki ana formu vardır: Hem demir ve hem olmayan demir. Bitkiler ve demirle zenginleştirilmiş besinler yalnızca hem olmayan demir içerir. Hayvansal kökenli besinler ise her iki formu da içerir fakat temel olarak hem demir içerirler. İstikrarlı bir diyet sağlamak için diyetinize her iki demir formunu da dahil etmek gerekir.
Bedenin hem olmayan demirin yalnızca yüzde 2 ila 20’sini emebildiği, hem demirin ise yüzde 15 ila 35’ini emdiği bilinmektedir.
Demir açısından güçlü besinler şunlardır:
– Kırmızı et, sakatat, tavuk ve hindi
– Ispanak ve lahana üzere koyu yapraklı sebzeler
– Kuru üzüm ve kayısı üzere kuru meyveler
– Bezelye, fasulye ve başka baklagiller
– Deniz eserleri
Diyet destekleri de kullanabilirsiniz. Fakat dbuyruk destekleri almak yan tesirlere neden olabileceğinden destekler yalnızca bir uzman tavsiyesiyle alınmalıdır.
